Op gezette tijden wordt kritisch gekeken naar de inhoud van ons onderwijs met als centrale vraag: welke kennis en vaardigheden hebben leerlingen nodig? Dat doen we op allerlei niveaus: in de klas, op schoolniveau en ook op landelijk niveau.
Op landelijk niveau zijn binnen Curriculum.nu voorstellen ontwikkeld voor het actualiseren vanvoor alle vakken. Het vak Fries maakt geen deel uit van die landelijke herziening, omdat in 2014 de bevoegdheid voor het vak Fries is overgegaan van het ministerie van OCW naar de Provincie Fryslân. De Provincie Fryslân heeft daarom een apart traject gestart voor de herziening van de kerndoelen Fries. In het voorjaar van 2018 is de eerste fase van dit traject gestart, onder de naamKurrikulum.frl. In maart 2020 heeft de provincie Fryslân Cedin de opdracht gegeven om de tweede fase van de curriculumontwikkeling voor het leergebied Friese taal en cultuur uit te voeren.
Vragen die van belang zijn bij de ontwikkeling van het curriculum Fries zijn onder andere:
- Hoe houden we ruimte voor scholen om zelf het programma te bepalen, aansluitend op hun visie, leerlingen en omgeving?
- Hoe kunnen we duidelijkheid creëren: wat moeten alle leerlingen leren en hoeveel ruimte is er over voor eigen invulling?
- Hoe houden we rekening met verschillen in taalachtergrond van leerlingen?
- Hoe doen we recht aan bijvoorbeeld Europese verdragen die er zijn om de positie van het Fries te beschermen?
Het doel van de herziening is:
- Ruimte geven aan de drie doelen/functies van onderwijs: persoonsvorming, kwalificatie en socialisatie (Biesta).
- Bevorderen van samenhang in de onderwijsinhoud: tussen vakken en binnen vakken.
- Zorgen voor doorlopende leerlijnen (en soepele overgangen) in het Friese taal- en cultuuronderwijs.
- Overladenheid in het onderwijsprogramma terugdringen.
Wie
De tweede fase van de ontwikkeling van het curriculum voor het leergebied Friese taal en cultuur wordt uitgevoerd onder regie van Cedin.
Net als in de eerste fase willen we het curriculum voor de Friese taal en cultuur in samenwerking met het veld vormgeven. We hebben daarom een groep leraren, schoolleiders en lerarenopleiders gevraagd om mee te denken over grote opdrachten en bouwstenen. Deze groep bestaat uit drie leerkrachten en een directeur basisonderwijs, twee docenten Fries en eenteamleider uit het voortgezet onderwijs en twee lerarenopleiders. In deze veldgroep zittenzeven personen die ook betrokken zijn geweest bij de eerste fase van Kurrikulum.frl.
Daarnaast vragen we alle scholen en andere partijen die betrokken zijn bij het onderwijs Fries na de sessies met de veldgroep om feedback te geven op de herziene Grote Opdrachten en op de bouwstenen. Hierbij staat de vraag centraal: Zijn de ideeën haalbaar in de school?
Uitvoering dagelijkse werkzaamheden
De dagelijkse werkzaamheden worden uitgevoerd door een team van vier personen met kennis en ervaring op het gebied taalonderwijs in het algemeen en onderwijs Fries in het bijzonder. Daarnaast beschikt het team over expertise op het gebied van leerdoelen en curriculumontwikkeling, van het vertalen van doelen naar lessen en leerkracht handelen en vanprojectorganisatie en –aansturing. Twee teamleden zijn ook in de eerste fase betrokken geweest bij de ontwikkeling van het nieuwe curriculum Friese taal en cultuur.
Het team bestaat uit:
- Ferdau Terpstra, onderwijsadviseur taal en meertaligheid Cedin
- Marjolijn Sikken, onderwijsadviseur taal en onderwijsinnovatie Cedin
- Gerbrich de Jong, docent Fries lerarenopleiding NHL Stenden
- Bernadet de Jager, onderzoeker en onderwijsadviseur meertaligheid en kwaliteitszorg Cedin
Hoe
De tweede fase van de ontwikkeling van het curriculum voor het leergebied Friese taal en cultuur moet tussen 1 maart en 1 oktober 2020 worden uitgevoerd. Dat vraagt om een strakke planning. De veldgroep komt vier keer een dagdeel bijeen om te werken aan de herziening van de Grote Opdrachten en het formuleren van bouwstenen.
- Bijeenkomst 1 (2 april) herziening grote opdrachten
- Bijeenkomst 2 (28 mei) ontwikkeling bouwstenen bij de grote opdrachten (eerste deel)
- Bijeenkomst 3 (11 juni) ontwikkeling bouwstenen bij de grote opdrachten (tweede deel)
- Bijeenkomst 4 (20 augustus) feedback concept bouwstenen
Na bijeenkomst 1 en bijeenkomst 3 worden documenten in concept gepubliceerd op deze website met een feedbackformulier. We nodigen iedereen uit om dit formulier in te vullen. Daarnaast worden feedbacksessies georganiseerd, waarin professionals uit verschillende organisaties die zich bezighouden met onderwijs Fries, zoals schoolbesturen, Afûk, NHL Stenden,Keunstwurk en Fers in een gesprek van een half uur hun feedback kunnen geven op de ontwikkelde deelproducten.
Deze feedbacksessies vinden plaats op:
- Woensdag 22 april van 9.00 tot 17.00 uur
- Donderdag 25 juni van 9.00 tot 17.00 uur
De feedbacksessie op 22 april zal, vanwege het coronavirus online plaatsvinden. Als je je wilt aanmelden voor een sessie, kun je mailen naar Bernadet de Jager: b.dejager@cedin.nl
Het team van Cedin bereidt de sessies met de veldgroep voor door input te verzamelen en te verwerken in concrete voorstellen. Het team begeleidt de sessies en verwerkt de informatie uit de sessies in de documenten. Het team is ook verantwoordelijk voor het verzamelen van feedback en het organiseren van de feedbacksessies.
Grote Opdrachten
Net als bij Curriculum.nu wordt op basis van de visie wat de Grote Opdrachten van het leergebied zijn. Het gaat om de belangrijkste inzichten van en over het leergebied die leerlingen tot betekenisvol leren uitdagen. De Grote Opdrachten beschrijven de kern van wat leerlingen vanuit het perspectief van het leergebied nodig hebben om de wereld te kunnen begrijpen (kennis) en om in die wereld adequaat te kunnen handelen (vaardigheden). De Grote Opdrachten lenen zich voor uitwerking in een doorlopende leerlijn, waarbij ze met verschillende accenten kunnen worden uitgewerkt in de verschillende bouwen van het onderwijs (po-onderbouw, po-bovenbouw, vo-onderbouw).
De Grote Opdrachten hebben de volgende kenmerken:
- Ze hebben een onderbouwde relatie met de visie;
- Bieden inzichten over het leergebied (naar buiten gericht: wat doet het leergebied in de wereld?) en van het leergebied (naar binnen gericht: wat leer je van het leergebied?);
- Omvatten het hele leergebied en zijn voor zover als mogelijk herkenbaar en bruikbaar voor alle disciplines in het leergebied;
- Zijn in essentie herkenbaar voor zowel het po als het vo;
- Zijn te vertalen naar en uit te werken in kennis en vaardigheden voor verschillende bouwen
Zie voor meer informatie op de website van Curriculum.nu.
Bron: https://www2.curriculum.nu/assets/uploads/2019/10/Bijlage-5-Werkopdracht-van-de-ontwikkelteams.pdf
De bouwstenen
De bouwstenen bevatten een vertaling van de grote opdrachten in wat leerlingen per bouw aan kennis (kennen) en vaardigheden (kunnen) nodig hebben. Met vaardigheden bedoelen we zowel vakspecifieke vaardigheden als brede vaardigheden, die in meerdere leergebieden aan de orde kunnen komen.
De bouwstenen beschrijven die kennis en vaardigheden die:
- Nodig zijn vanuit het oogpunt van de doorlopende leerlijn van het leergebied en de aansluiting op het vervolgonderwijs (mbo, hbo, wo);
- Een basis leggen voor toepassing in andere leergebieden;
- Relevant zijn voor leerlingen met oog op toekomstige ontwikkelingen in de samenleving en het leergebied.
Zie voor meer informatie de website van Curriculum.nu.
Bron: https://www2.curriculum.nu/assets/uploads/2019/10/Bijlage-5-Werkopdracht-van-de-ontwikkelteams.pdf